Het Onderwijs tot 1994

 Te voet naar Well tot St. Catharinaschool in Wellerlooi

Het onderwijs

De lagere school

Tussen 1870 en 1876 bezochten 51 kinderen uit de Looi de school in Well. Meestal te voet, een hele afstand vooral in de winter en bij slecht weer en dat ook nog op klompen. In de zomermaanden gingen er maar weinig kinderen naar school, omdat ze thuis moesten helpen met het werk op het land. Op 25 november 1881 werd er een verzoekschrift gestuurd naar de Gedeputeerde Staten van Limburg, om een school te mogen bouwen, dit werd afgewezen, er gingen hier nog te weinig kinderen naar school. Op 17 november 1882 schreef de onderwijzer van Well, G. Verheyen, over het slechte schoolbezoek van de kinderen van Wellerlooi. Hij kwam met het voorstel om de kinderen hier bijles te komen geven. Dit voorstel kon niet worden aangenomen omdat het tussen 17.00 en 19.00 uur in de winter te donker was om de kinderen van huis te sturen. Op 1 januari 1901 werd er een aanvraag gericht aan het gemeentebestuur van Bergen voor een openbare lagere school. De brief werd geschreven door pastoor M.H. van Opbergen en ondertekend door alle vaders, met de vermelding van het aantal schoolgaande kinderen die ieder had in Wellerlooi. Er is ook een tekening en plattegrond van de school.

Bij het raadsbesluit van 23 mei 1901 werd besloten, om tot aankoop van een stuk grond over te gaan, bestemd als bouwterrein voor een nieuwe school met onderwijzerswoning te Wellerlooi. In 1902 werd de school aanbesteed en op 1 januari 1903 had Wellerlooi een eigen school, gelegen op de hoek Rijksweg-Catharinastraat. De school werd gebouwd door J. Ponjee uit Ayen, voor de som van Fl. 9.199,00. 

De eerste onderwijzers
Martinus Theodorus Hubertus van Rijswijck wordt in Wellerlooi het 1e hoofd der school van 1901 tot 1936. Hiervoor was hij onderwijzer aan de openbare school te Venray. Hij was uitzonderlijk streng vooral tegenover zijn eigen kinderen. Als 2e leerkracht wordt na drie maanden Lodewijk H. Timmermans uit Arcen benoemd. De speelplaats was indertijd voor jongens en meisjes gescheiden door een hekwerk midden over de speelplaats. Aan de kant van de Rijksweg stond een grote pomp. Wegens het groot aantal kinderen dat in de laagste drie klassen kwam, werd er op 22 juni 1921 een verbouwing van de school aangevraagd en goedgekeurd. Inspecteur A. van den Donk vond het aantal leerlingen teveel voor 2 leerkrachten; daarom werd er een derde leerkracht benoemd. Op 1 oktober 1929 werd de openbare school opgeheven en overgedragen aan het R.K. Kerkbestuur. Het werd nu een stichting van een R.K. bijzondere jongens- en meisjesschool. Een aanvraag hiervoor werd gedaan op 3 maart 1929 door pastoor J. Parren. De aanvraag werd ondertekend door de vaders van de schoolgaande kinderen. Op 1 januari 1930 werd het een R.K. Bijzondere school.

Bovenste rij v.l.n.r.: Han Fleuren (Smidse Han), Marie Camps (Camps Marie), Leen Fleuren (Smidse Leen), Martha Hermans, Rie v. Rijswijck, Johanna v. Rijswijck, An Driessen, Lieneke van Aerssen, Bertha Driessen.
Tweede rij: Meester Koppers, Ger Festen, Len Hendriks (Doerus ziene Len), Lat Mulders, Bèr Driessen, Bert Nissen, Piet Nissen (klötje), Jan Wijnhoven, Lei Driessen, Drikus Fleuren (Bob), Leo v. Wylick, meester van Rijswijck.
Derde rij: An Festen, Trien Nillesen, Nel Festen, Marie Hendriks, Nel Thijssen, Stien (van den Bolt), Drika Wijnhoven, Koos van Riswijck, Lieske Staks.
Vierde rij: Trien Wijnhoven, Han Heijlen (Lukese Hanneke), Agnes Manders, Toon Gerrits (v.d. Schoeter), Karel Staks.
Onderste rij: Lei Achten, Peter Driessen, Drik Hagens, Jan Heijlen, Kobus Mulders, Wim Mulders, Piet Wijnhoven en Grad Wijnhoven.

De eerste onderwijzers en onderwijzeressen

1. Martinus T.H. van Rijswijck. Hoofd der school van 1 januari 1903 tot juli 1936.
2. Lodewijk H. Timmermans. Onderwijzer van mei 1903 tot juni 1912.
3. Claassen of Klaassen. Onderwijzer van 1912 tot 1914?
4. Elisabeth A.G. Wessels. Onderwijzeres van 16 september 1914 tot 1 april 1920.
5. Wilhelmus A.H. Koppers. Onderwijzer van 1920 tot 1924.
6. Pieter J.H. Kwanten. Onderwijzer van 1922 tot 31 december 1929.
7. Antonetta J. Franssen. Onderwijzeres van 30 juni 1924 tot april 1931.
8. Petrus H. Jacobs. Onderwijzer van 1 januari 1930 tot 1976.
9. Johanna H.M. Hendrix. Onderwijzeres van 14 april 1931 tot 1946.
10. Victor P.J. Timmermans. Hoofd der school van 1 sept. 1936 tot 1 maart 1974.

1e hoofd der school Meester van Rijswijck

Voor de handwerkles (voor meisjes), werd Wilhelmina Achten aangesteld, modiste te Wellerlooi. Ze gaf handwerkles van 1920 tot eind 1923. Hierna kwam de onderwijzeres, Juf Kwanten deze handwerkles geven van 1923 tot 1924. Vroeger werd het erg belangrijk gevonden als een meisje goed kon naaien en breien. Dit ging dan wel ten koste van de andere vakken, die voor een meisje niet zo belangrijk gevonden werden.

Onderwijs voor volwassenen
Volwassenen van begin 1900, die in de tijd dat ze kind waren dikwijls thuis hadden moeten blijven van school, konden vaak nog niet goed lezen en schrijven. Ze kregen toen nog de kans om bij meester Wijnhoven aan huis bijles te krijgen in deze vakken. De eerste school van Wellerlooi heeft 61 jaar dienst gedaan. Ze was gebouwd volgens de normen van toen; een hoog plafond, waar het water bij regenweer doorheen sijpelde, houten stoffige vloeren met gaten van rotting, hoge ramen waardoor er weinig licht kwam in de klas. De lokalen werden verwarmd door kolenkachels die nogal eens rookten en stof gaven. Er werd verlangd naar een nieuwe moderne school. Een delegatie reisde af naar Den Haag om voor een nieuwe school te pleiten. Met behulp van foto’s werd duidelijk gemaakt hoe groot de wantoestanden in het Wellerlooise schoolgebouw waren.

Men kreeg oorspronkelijk de toezegging om twee nieuwe schoollokalen erbij te bouwen. Omdat er steeds meer kinderen uit Tuindorp zouden komen, wist men de mensen in Den Haag ervan te overtuigen beter af te zijn met een nieuwe school. Door meester Timmermans, hoofd der school, werd het volgende gedicht gemaakt over de oude school ten afscheid;  

Vaarwel oude kast, met je pomp en je linden,
Vaarwel trouwe, donkere vochtige bak,
Waarin zelfs des zomers geen zon was te vinden
En enkel de houtworm was op zijn gemak.
Vaarwel oude kachels, als brullende beesten,
Te temmen alleen met een klep en een pook
Vaarwel oude zolder vol kloppende geesten,
Vaarwel geur van stof en van vocht en van rook.

Piet Jacobs, Vic Timmermans, Bernarda van Aerssen en Mia Coppers

Bernarda van Aerssen, Piet Jacobs, Vic Timmermans, Mia Coppers en Ger Schoenmakers

De nieuwe school

Op 7 juli 1964 werd de nieuwe school aan de Catharinastraat geopend. De nieuwe school werd ingezegend door Deken W. Janssen uit Gennep. Verder waren aanwezig burgemeester L. Huyben en wethouders van de gemeente Bergen, onderwijsinspecteur J. Gerlach, architect L. Kimmel en aannemer J. Coenders. Pastoor Jonkers, die destijds mede een begin maakte voor de nieuwe school, evenals pastoor Wismans en het schoolbestuur waren aanwezig bij de opening. En natuurlijk de schoolkinderen, de leerkrachten, ouders en verdere belangstellenden. De uitgewoonde en versleten school aan de drukke Rijksweg verhuisde naar een licht en laag gebouw aan de Catharinastraat, met een gunstige ligging voor de kinderen uit Tuindorp. De leerkrachten die begonnen in de nieuwe school waren, Vic Timmermans (hoofd), Piet Jacobs, Thea Linders en Ger Hermsen.

1964 Opening en inzegening Catharinaschool

De Bewaarschool en de Kleuterschool

In 1951 kwam er een ‘bewaarschool’, zo werd deze school voor kleuters toen genoemd. Deze school lag op de hoek van de Kruisstraat en de Catharinastraat. De school bestond uit twee lokalen. De bouwkosten bedroegen ruim Fl. 23.000,00. Ze werd gebouwd met een herbouwplicht. De kerk investeerde hierin Fl. 13.000,00 en bleef garant voor de rente en de aflossing. Ouders en vrijwilligers maakten het terrein rond deze school in orde met een zandbak, een omheining e.d. zodat het geschikt en veilig was voor kleuters. Tonia Thijssen werd de eerste juffrouw van deze bewaarschool, toen nog in dienst van de kerk, ze kreeg haar salaris van pastoor Wismans. Omdat de bewaarschool niet voldeed aan de eisen van het kleuteronderwijs, werd er in een Raadsvergadering van 10 april 1973 een bedrag van ruim Fl. 373.000,00 beschikbaar gesteld voor de bouw van een nieuwe kleuterschool met twee klaslokalen en een speellokaal.

1978 Boven v.l.n.r.: Nico v.d. Kronenberg, Ger Hermsen, John Hermkes, Johan Schuiling
Onder v.l.n.r.: Koos Roelofs en Peja Elemans

 Op 1 mei 1974 werd de nieuwe kleuterschool achter de lagere school, in gebruik genomen. De nieuwe kleuterschool kreeg de naam ’t Eiketske, de school bleef in gebruik tot juli 1992.

Samenvoeging tot Basisschool

Op 1 augustus 1985 werd de kleuter- en lagere school samengevoegd tot één basisschool. Aanvankelijk was het plan om de twee schoolgebouwen met elkaar te verbinden. ’t Jongere gebouw van de kleuterschool ’t Eiketske zou worden uitgebreid. Dit plan werd niet goedgekeurd door het Ministerie van Onderwijs. In 1992 werd de lagere school compleet verbouwd. Vanaf juli 1992 zijn de kleuters verhuisd naar het vernieuwde gebouw en samengevoegd met de lagere school. De school kreeg een nieuw logo voor de schoolgevel van de nieuwe Catharinaschool. Sinds de samenvoeging spreken we niet meer van klassen maar van de groepen een tot en met acht.

1994 Catharinaschool met de kleuterschool aangebouwd

Vroeger en nu

Begin 1900 werd er op een lei geschreven met een griffel. In een ‘sponzendoos’ zat een vochtige spons (die altijd stonk), om de lei schoon te vegen. Op het schoolbord werd met krijt geschreven, de klassen waren vaak groot, het onderwijs was klassikaal. Daarna kwam de kroontjespen, thuis werd er een inktlap gemaakt van restjes stof met een knoop boven en onder om de lappen bij elkaar te houden. De kroontjespen werd gedoopt in het inktpotje, dit zat in de lessenaar van de schoolbank. Door vloeipapier te gebruiken voorkwam je dat de inkt uitliep en dat je vlekken maakte. Er werd veel aandacht besteed aan netjes schrijven in schuinschrift, het opgaande lijntje van de letter heel dun en omlaag weer dik.

Nu is het de tijd van computers en laptops. Hoofdrekenen of staartdelingen zijn nauwelijks nog nodig, dat kan nu allemaal heel wat gemakkelijker, daar zijn rekenprogramma’s voor. Het onderwijs is nu veel meer individueel of in groepjes, met meer vrijheden voor ieder kind. Het strenge regiem van toen, netjes twee aan twee in de rij, handen over elkaar in de bank, heeft een grote verandering ondergaan. Het is nu leuk op school met heel wat meer mogelijkheden als toen!

Foto 2014